روز ملی لباس های محلی ایرانی در تقویم رسمی ایران جایی ندارد - وبلاگ خبری

به گزارش وبلاگ خبری، ششم فروردین، نوروز بزرگ یا نوروز خاصه است. روزی که به روایت کتاب پهلوی بندهش، تن را جامه ای نیکو می دهند. پوشیدن لباس نو از سنت های زیبا این روز بوده و هنوز هم ایرانیان می کوشند در نوروز بهترین لباسهایشان را بر تن کنند. بر همین پایه ثمن های دوستدار میراث فرهنگی روز ششم فروردین را به عنوان روز ملی لباس های محلی ایرانینامگذاری و پیشنهاد کرده اند.

ثمن های دوستدار میراث فرهنگی لباس های محلی ایرانی را نماد دیرینگی تاریخی، غنای فرهنگی و هویت جمعی می دانند و به پاسداشت آن روز ششم فروردین، یا نوروز خاصه را روز ملی لباس محلی انتخاب کرده اند. انتخاب این تاریخ با عنوان روز ملی لباس های محلی ایرانی از سوی این نهادهای مردمی در سال 95 به شورای فرهنگ عمومی برای ثبت در تقویم رسمی کشور پیشنهاد شده است.

پیشنهاد روز ملی لباس های محلی ایرانی می تواند گزینه خوبی برای استفاده از پتانسیل جشن نوروز و لباس های محلی در توریستی باشد. در بسکمک از کشورها، از جمله هند و چین جلوه های فرهنگی و آیین های سنتی و محلی یکی از جاذبه های پررنگ توریستی هستتند.

جشن هولی یا جشنواره رنگ ها در هند یک جشن ملی و بهاری است که علاوه بر کمک به همبستگی ملی، سالانه توریستان زیادی را به این کشور می کشاند. جشن فانوس و همین طور جشن پایکوبی اژدها در چین باز نمونه ای دیگر از جشن های سال نوی چینی است که به خوبی برای جذب توریست از آن ها بهره برداری شده است.

جا خالی همبستگی دولت و ثمن های دوستدار میراث فرهنگی

پیشنهاد روز ملی لباس های محلی ایرانی هنوز نتوانسته جایی در تقویم رسمی پیدا کند و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و توریستی هنوز در قامت یک وزارتخانه کمکی به تحقق و استفاده از پتانسیل های آن نکرده است.

شاهین سپنتا، پژوهشگر جشن های ایرانی و کنشگر میراث فرهنگی در اصفهان در این باره می گوید که هنوز آن گونه که شایسته است از دولت و وزارت میراث فرهنگی و شورای فرهنگ عمومی، پشتیبانی مناسبی دریافت نکرده اند.

سپنتا گفت: سال گذشته یکی از نمایندگان مجلس و عضو کمسیون فرهنگی، در مقام سخن همراهی هایی با کلیت طرح داشتند اما در عمل کارمهمی انجام نگرفت. البته روزی را هم که برای این مساله در نظر گرفته بودند فاقد وجاهت تاریخی لازم و بی اعتنا به نظریه کارشناسی سمن های میراث فرهنگی کشور بود.

این کنشگر میراث فرهنگی از اقدامات سازمان های مردم نهاد در راستا ثبت روز ملی لباس محلی گفت: در سال 95 حدود 25 سازمان مردم نهاد فعال در حوزه های میراث فرهنگی و توریستی در نامه ای به شورای فرهنگ عمومی خواهان نامیده شدن ششم فروردین ماه به نام روز ملی لباس های محلی ایرانی در تقویم رسمی کشور شدند.

در این نامه آمده بود:همان گونه که آگاهید، ایران سرزمینی کهن با گوناگونی تیره های دارای میراث فرهنگی مشترک است و پاسداشت و گسترش فرهنگ همه تیره های ایرانی در راستای حفظ وحدت ملی و یکپارچگی سرزمینی ایران، اصلی ضروری و انکارناپذیر است.

پیوند روز ملی لباس محلی با نوروز بزرگ

سپنتا اهمیت نامگذاری و رسمیت بخشیدن به روز ملی لباس های محلی ایرانی را ارزش گذاری رسمی به این مقوله و همچنین جلب توجه عموم مردم به حفظ لباس محلی دانست و اضافه نمود: ششم فروردین ماه از دیرباز روز نوروز خاصه یا نوروز بزرگ نام داشت و سنت پوشیدن لباس های نو و دید و باز دید از دیرباز در نوروز بین ایرانیان متداول بوده است.

وی در ادامه یادآور شد: نوروز کهن ترین آیین مشترک همه ایرانیان و ایرانی تباران است و مجمع عمومی سازمان ملل در روز 4/12/88 قطع نامه جشن جهانی نوروز را در چارچوب ماده 49 دستورکارِ خود و تحت عنوان فرهنگ صلح به تصویب رساند و برای نخستین بار در تاریخ این سازمان، جشن بزرگ نوروز، در مجمع عمومی سازمان ملل به رسمیت شناخته شد و به عنوان یک مناسبت بین المللی رسمیت یافت به همین دلیل بهترین فرصت برای توجه به مشترکات فرهنگی همه برگزار کنندگان نوروز اعم از لباس های محلی است.

سپنتا با اشاره به پتانسیل های نوروز و همبستگی ملی در پوشش لباس های محلی ایرانی، گفت: سازمان های مردم نهاد محلی و سازمان های جهانی، دولت ها و مراکز دانشگاهی در سراسر جهان توجهی ویژه به نوروز و فرهنگ مردم برگذار کننده نوروز و لباس های محلی آنان خواهند داشت. تعطیلات نوروزی فرصت مناسبی در اختیار مردم و توریستان و برگزارکنندگان جشنواره های نوروزی و رسانه ملی قرار می دهد تا با برنامه ریزی مناسب حال و هوای نوروز، بیشتر در حفظ لباس های محلی کوشا باشند.

لباس محلی، نشان همبستگی ملی و هویت جمعی

این کنشگر میراث فرهنگی در تعریف لباس محلی گفت: لباس محلی، به لباس خاص افراد یک تیره، منطقه، اقلیم یا شهر و روستا می گویند. از کارکردهای لباس های محلی ایرانی در طول تاریخ می توان به پوشیدگی اندام ها، تضمین امنیت جسمی و روانی افراد، نشانه تعلقات فرهنگی و باورها، نشانه جایگاه اجتماعی، همبستگی بین پوشندگان و نشانه هویت جمعی اشاره کرد.

زیبایی ظاهر به واسطه ارزش های هنر بومی، شادی افزایی و روحیه بخشی به واسطه متناسب بودن با خلق و خوی پوشندگان، حفظ تنوع و تکثر فرهنگی در نواحی مختلف که در نهایت به غنا فرهنگ ملی می انجامد، متناسب بودن با سن و جنسیت اعم از کودک، زن و مرد و گروه های شغلی و اجتماعی، تاثیرپذیری از طبیعت و سازگار بودن با اقلیم و فصول مختلف با درنظر دریافت رنگ و ضخامت پارچهو کامل بودن لباس با انواع سرپوش، تن پوش و پای پوش برای پوشش اندام های مختلف از مهم ترین ویژگی های لباس های محلی ایرانی به روایت شاهین سپنتا هستند

.

این کنشگر میراث فرهنگی معتقد است حفظ لباس های محلی به حفظ و رونق هنرهای دستی، مهارت های مرتبط با بافت پارچه، دوخت لباس، تزئینات و ساخت زیورآلات بومی موثر است.

وی اضافه نمود: در گذر زمان لباس محلی برخی مناطق ایران از جمله شهرهای تهران، اصفهان، شیراز، سمنان، اراکو کمرنگ شده یا به فراموشی سپرده شده اند پس در صورت بی توجهی به لباس محلی دیگر مناطق احتمال از میان رفتن آنان نیز هست.

طرح تنوع لباس های محلی ایران جایگزین طرح غیرکارشناسی لباس ملی

از نگاه سپنتا حفظ لباس محلی هموطنان آذری، کرد، بلوچ، بختکمک، ترکمان، خراسانی، لُر، خوزستانی، قشقایی، گیلانی، مازندرانی، سیستانی، ابیانه ای، یزدی، کرمانی، هرمزگانی، ارمنی، کلیمی، زرتشتی نشانه احترام به تنوع و تکثر فرهنگی است.

وی با اشاره به اهمیت احترام به تنوع و تکثر فرهنگی ایران و حفظ لباس های محلی این سرزمین، گفت: تنوع یا گونگونی یک اصل زیستی است که با طبیعت بشر سازگار است. تنوع سلایق و حق انتخاب به زندگی مردم پویایی و کیفیت می بخشد به همین علت طرح حفظ تنوع لباس محلیتیره های ایرانی باید جایگزین طرح غیر کارشناسی لباس ملی شود.

وی اضافه نمود: ثبت روزی به نام روز ملی لباس های محلی ایرانی در راستا طرح حفظ تنوع لباس محلی همه ایرانیان، نخستین گام ضروری در پاسخ به بحران هویت نسل ها و مقابله با سلطه فرهنگی است. حفظ لباس های محلی موجود و احیا لباس های محلی فراموش شده، یکی از مهم ترین جاذبه های توریستی و دست مایه جشنواره های فرهنگی خواهد بود.

ایرنا