هزارساله های شمیران ، همه آنچه باید درباره چنارهایی شگفت انگیز شمال تهران بدانید - وبلاگ خبری

به گزارش وبلاگ خبری، اگر از گستره شمیران و آبادی های آن که امروز به عنوان محله های شمال شهر شناخته می شوند به سوی تهران و ری حرکت کنیم، از تعداد چنارهای کهنسال کاسته می گردد. شمیران از دیرباز پهنه چنارهای پرشمار بود؛ از چنارهایی که در کنار تکایا و بقعه امامزادگان روییدند تا چنارهایی که در میدان اصلی آبادی کاشته شدند.

وبلاگ خبری - حسن حسن زاده: لیست چنارهای کهنسال شمیران، لیستی بلندبالاست؛ از چنارهای هزارساله جماران، 13 چنار تنومند محله اوین، چنار هفت شاخه سوهانک، چنار تکیه درکه، چنار کهنسال روستای افجه، چنارهای قدبرافراشته آستان مقدس امامزاده قاسم(ع) که هنوز زینت بخش این محله اند، تا چنار کهنسال امامزاده صالح (ع) که اکنون دیگر به خاطره ها پیوسته.

قصه های خواندنی تهران را اینجا ببینید

درخت چنار از دیرباز نقشی پررنگ در آبادی های شمیران و پیوندی ناگسستنی با جریان زندگی روزمره ساکنان این پهنه داشت. علیرضا زمانی، تهران پژوه، به یکی از مهم ترین دلایل فراوانی چنار در گستره شمیران اشاره می نماید و می گوید: وجود نهرها، قنات ها و رودهای جاری فراوان در شمیران یکی از دلایلی بود که زمینه رشد بهتر چنار در این منطقه را فراهم کرد. بنابراین، در این محدوده از تهران علاوه بر چنارهای کهنسال، ردیفی طولانی از چنارهای جوان تر را هم در خیابان ها و کوچه ها مشاهده می کنیم. اما از آنجا که چنار از دیرباز نزد ایرانیان نماد برکت و مراددهی بود، احترام داشت و در جوار بقعه امامزادگان، تکایا و مساجد قدیمی روستا کاشته می شد. هرچند ممکن است، با توجه قدمت بعضی چنارها، مساجد و تکایا را نیز در کنار این درختان کهنسال بنا نموده باشند.

زمانی ادامه می دهد: چنارهای کهنسال شمیران عمدتا عمری 800 تا هزارساله دارند. با توجه به شمار امامزادگان و تکایا در شمیران و نیز چنارهایی که در کنار این اماکن مذهبی قرار داشته اند، می توان گفت یکی از دلایل دیگر فراوانی چنارهای کهنسال در این گستره، وجود بقاع متبرکه فراوان در شمیران است. چنار آستان مقدس امامزاده صالح(ع)، چنارهای محله امامزاده قاسم(ع)، چنار تکیه درکه، چنار سوهانک و... در این دسته قرار دارند.

هر آبادی یک چنار

هر قدر به عمر چنار افزوده شود، تنه آن تنومندتر می شود و این ظاهر متفاوت، آن را به نماد ایستادگی تبدیل می نماید. چنار در بسیاری از آبادی های شمیران به نماد سرآغاز آبادانی روستا و پاتوقی برای گردهمایی اهالی آبادی تبدیل شده بود. سید عباس صالحی، پزوهشگر تاریخ شمیران، شمار زیاد روستاهای شمیران را یکی دیگر از دلایل فراوانی این درخت در شمال تهران می داند: در روزگاری که تهران آبادی کوچکی بود در شمال ری، روستاهای شمیران ییلاق ری بود و بعدها با توسعه و توسعه تهران به عنوان منطقه ییلاقی این شهر محسوب می شد. شمیران به دو بخش قصران داخل و قصران خارج تقسیم می شد. تنها در قصران داخل 33 پارچه آبادی وجود داشت که اکنون این آبادی ها به محله های شمال شهر تبدیل شده اند. در میدان های اصلی این آبادی ها یا در نقطه کانونی بیشتر آنها چناری کهنسال وجود داشت که مظهر آبادانی بود. چنارهای کهنسال جماران با عمری حدود هزار سال از این دسته چنارها هستند که در هسته مرکزی روستا قرار دارند. بنابراین، می توان گفت که یکی دیگر از دلایل فراوانی چنارهای شمیران، علاوه بر آب کافی و وجود اماکن مذهبی و بقاع متبرکه بسیار، فراوانی روستاهای این گستره است.

یادگار دوران صفویه

چند دهه پیش، وقتی هنوز خبری از برج ها و آپارتمان های بلندبالای محله امامزاده قاسم(ع) نبود، شمیرانی ها و تهرانی ها این آبادی کوچک را با آستان مقدس امامزاده قاسم(ع) و چنار کهنسال آن می شناختند. این محله اکنون دو چنار تنومند دارد که یکی در میدان اصلی محله و نزدیک تر به بقعه مبارکه امامزاده و دیگری در پایین دست آن قرار گرفته است.

ابوالفضل ربیعی یکی از اهالی قدیمی محله درباره قدمت چنار می گوید: اهالی قدیمی محله سینه به سینه از گذشتگان خود نقل نموده اند که قدمت چنارهای کهنسال محله به دوران صفویه برمی شود. یعنی زمانی که آبادی امامزاده قاسم(ع) در اطراف آرامگاه امامزاده شکل گرفت، این دو چنار هم ساکن محله ما بودند.

چنار کهنسال میدان امامزاده قاسم (ع)

چناری که مغازه قصابی بود!

روستای افجه در قلب شمیران، روزگاری راه ارتباطی اهالی ری و تهران به مازندران بود. روستایی با حدود 8 قرن قدمت با طبیعتی زیبا و البته آب فراوان که درختان بلندبالایی در دل خود پرورانده است. چنار کهنسال افجه که عمر آن را بیش از 400 سال تخمین زده اند، یکی از همان درختان کهن افجه است. چنار خاطره انگیز افجه که در کنار سقاخانه حضرت ابوالفضل(ع) و مسجد محله واقع شده است، برای دهه ها یکی از نقاط کانونی روستا بود. اکنون سال هاست که تنه این درخت تنومند خالی شده و گاهی محل بازی بچه ها روستاست. موسفیدان افجه اما هنوز حسین آقا قصاب را به خاطر دارند؛ کسی که سالیان دراز داخل درخت قصابی داشت و گوشت ها و سفارش های مردم را روی تنه درخت آویزان می کرد.

چنار کهنسال روستای افجه