تعاون و خواستگاه اجتماعی آن در کشور - وبلاگ خبری

به گزارش وبلاگ خبری، خبرنگاران/خراسان رضوی اجتماعی زیستن از جمله ویژگی های فطری انسان است. تشکل های قومی و قبیله ای، ملی و مذهبی و عقیدتی و سیاسی و امروز تشکل های حرفه ای، صنفی و تخصصی پس از تشکل خانواده، از دیگر مظاهر فطری بشر در نیل به زندگی اجتماعی برای همزیستی و همیاری و همکاری است.

انسان ها برای نیل به این مقصود، به هم می پیوندند تا ضمن یک پارچه ساختن توانمندی های ذاتی و اکتسابی خود، در مقام تامین نیازهای مشترک برآیند و این هم مفهوم و مضمونی از فلسفه وجودی تشکل های تعاونی در صحنه های اجرا و عمل و در فرایند هم زیستی انسان هاست.

فرایند تغییرات و تحولات امروز زندگی بشر به نحوی در حال پیشرفت است که دامنه این وابستگی ها روز به روز فزونی می یابد و لاجرم، ضرورت وجودی نوعی پیوستگی متشکل و سازمان یافته، با توجه به پدیده های نوظهور و موثر بر زندگی بشر، همواره افزون تر می شود و از این رو، عاقلانه ترین آینده نگری بشر در جهت تسهیل اشتغال و بهبود شرایط زندگی خود، چنین ایجاب می کند که ویژگی اصالتا فطری با هم زیستن و با هم کار کردن را منطبق با شرایط زمان و مکان و در قالب تشکل های تعاونی وتعاون گونه تحقق بخشد و گسترش دهد.

تعاون و همکمک در ایران یک سنت کهن محسوب شده و ریشه های عمیق و تاریخی طولانی دارد

تعاون و همکمک در ایران یک سنت کهن محسوب شده و ریشه های عمیق و تاریخ طولانی دارد. بارزترین اشکال تعاون های سنتی را می توان در نسق بندی اراضی زراعی در روستاها، نظام حقابه، لایروبی قنوات و شیوه های جمعی گله داری مشاهده کرد. لیکن اولین سنگ بنای گسترش فراگیر نظام تعاون در ایران عملا در اجرای لایحه اصلاحی قانون اصلاحات ارضی در سال 1340 شمسی بنا نهاده شده است.

بر اساس پژوهش ها سرمایه اجتماعی یکی از مولفه های اثرگذار در عملکرد و پیروزیت شرکت های تعاونی از جمله تعاونی های روستایی است که توجه بسکمک از صاحب نظران و علمای علوم اجتماعی، سرمایه اجتماعی توسعه و توسعه روستایی را در دهه های اخیر به خود معطوف داشته است. سرمایه اجتماعی بستر مناسبی برای بهره وری سرمایه انسانی و فیزیکی و راهی برای نیل به پیروزیت قلمداد می شود. میزان سرمایه اجتماعی اعضای تعاونی نقش مثبت و تاثیر پذیری بر تصمیم گیری و بهتر آنان و اعمال مدیریت به نحو مطلوب و افزایش مشارکت های تولیدی داشته است.

در سرتاسر دنیای مدرن تعاونی ها به مدت 200 سال است که توسعه یافته اند. موسسه های تعاونی در تمام دنیا وجود دارد و خدمات اساسی ارائه می دهد که در موسساتی به جز تعاونی، قابل دستیابی نخواهد بود. در برخی از کشورهای در حال توسعه، تعاونی های اعتبار و کشاورزی در کمک به مردم بسیار پیروز عمل کرده اند؛ در حالی که موسسات خصوصی و دیگر شکل تعاونی ها، سطح بالایی از سودرسانی را به همراه نداشته اند. در 90 کشور دنیا بیش از 700 میلیون نفر عضو موسسات تعاونی هستند. به طور دنیای تعاونی ها قادرند که موقعیت خود را تحت عنوان یک مدل اقتصادی پیروز ارتقا دهند. در برخی از کشورها، تعاونی ها قدرت قابل ملاحظه ای در اقتصاد ملی دارند.

اقتصاد بخش تعاون در ایران به مثابه اصلی ترین ابزار و وسایل و الزامات توسعه به کار گرفته شده است

در بسکمک از کشورهای درحال توسعه چون هند و مصر، اقتصاد بخش تعاون به عنوان هدف توسعه و در بخشی دیگر از کشورهای درحال توسعه، از جمله ایران، به مثابه اصلی ترین ابزار و وسایل و الزامات توسعه به کار گرفته شدند. به همین منظور طبق اصل 44 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، بخش تعاون یکی از ارکان سه گانه اقتصاد ایران است. توسعه نهضت تعاون به منظور توسعه هرچه بیشتر اقتصاد کشور، دارای اهمیت است؛ بنابراین امروز برای حل بسکمک از معضلات و مسائل موجود در هر جامعه تعاون و همکاری به عنوان یک راه شناخته شده مطرح است. با روش تعاونی به بهترین وجه می توان در فعالیت های اجتماعی اقتصادی مشارکت نمود و اغلب مسائل موجود در بخش های سه گانه اقتصادی را از بین برد.

هدف از روش تعاونی، رسیدن به بهره وری بالاتر، توزیع عادلانه و ایجاد موازنه بین بخش های مختلف اقتصادی است

هدف از روش تعاونی، رسیدن به بهره وری بالاتر، توزیع عادلانه و ایجاد موازنه بین بخش های مختلف اقتصادی است که در نهایت، منجر به تامین رفاه و نیازهای عمومی می شود. در کشور ما با توجه به تحولات اقتصادی در چند سال اخیر و سیاست واگذاری فعالیت های اقتصادی و تولیدی به بخش های غیردولتی، جایگاه مطمئن تری برای بخش تعاونی ایجاد شده و طبق هدف گذاری صورت گرفته، باید این سهم در پایان برنامه پنجم توسعه کشور به 25 درصد برسد و در هر سال باید 63 هزار فرصت شغلی توسط این بخش ایجاد شود.

همچنین مطابق برنامه ریزی های بلندمدت در سند چشم انداز 20 ساله کشور، بخش تعاون باید از رشد 400 درصدی برخوردار باشد اما متاسفانه هنوز کارکرد و نقش آفرینی تعاونی ها در حوزه های اشتغال، جذب سرمایه، تولید اعتبار،پیش بینی شده در اسناد بالادستی، چون سند چشم انداز تحقق نیافته است. به صورتی که بسکمک از تعاونی ها در کشور ما علی رغم گسترش کمی ، هنوز معضلات و مسائل بسکمک برای رسیدن به توسعه اقتصادی و اجتماعی، تحقق عدالت همگانی دارند و قادر به ایفای مناسب نقش خود نیستند.

نهضت تعاون در تمام کشورهای پیروز، در برپایی تعاونی ها، نهضتی مردمی تلقی شده است

نهضت تعاون در تمامی کشورهای پیروز، در برپایی تعاونی ها، نهضتی مردمی تلقی شده در حالی که در ایران طلایه دار این نهضت دولت بوده است. این، خود می تواند سبب شود تا مردم با شک و تردید نسبت به تعاون و اندیشه های متعالی آن بنگرند و در باور خود آن را ارگانی دولتی یا شبه دولتی با امیال سیاسی تصور نمایند. در چنین شرایطی، اعضا نسبت به تعاونی احساس تعلق نمی نمایند. باید توجه کرد هدف آرمان گرایانه تعاون، تنها تغییر در سطح زندگی افراد عضو نیست بلکه ایجاد تحولات اساسی در بستر جامعه است.

بر اساس نتایج پژوهشی در کشور از مسائل پیش روی تعاونی ها می توان به مسائل عمومی اقتصادی، کمبود ملزومات اولیه، ضعف تسهیلاتی، ضعف ارتباطی، ضعف روحیه تعاون و مسائل حقوقی اشاره کرد. تعاونی در کشور، خود می تواند یک راهکار برای برون رفت از شرایط اقتصادی و اجتماعی نامطلوب موجود از جمله ضعف در ایجاد اشتغال برای جوانان و سرمایه اجتماعی در کشور باشد چراکه با عدم کامیابی تعاونی ها در کشور، چالش ها و مسائل اقتصادی کشور تشدید می شود و از طرفی نهضت تعاون می تواند خود، عاملی برای افزایش همبستگی میان افراد باتجربه کار جمعی پیروزیت آمیز مبتنی بر اعتماد باشد که منجر به شکوفایی اقتصادی نیز می شود.

کلام آخر اینکه با توجه به شواهد موجود می توان گفت که تعاونی ها در ایران توسعه نیافته اند. به منظور بررسی این امر که چرا تعاونی ها نقش موثری در اقتصاد کشور ندارند، ابتدا باید عملکرد و شرایط کنونی و سپس چالش های پیش روی آن ها مورد ارزیابی قرار بگیرد و در نهایت با ریشه یابی دقیق مسائل، نسخه هایی برای بهبود تجویز شود. به منظور فراهم شدن شرایط لازم برای توسعه بخش تعاون در اقتصاد و رونق بخشیدن به این شبکه عظیم در کشور، ریشه یابی چالش ها و مسائل تعاونی در زمینه های مختلف ضروری است؛ به این دلیل که با شناسایی چالش ها و آسیب های پیش روی تعاون، راهکارهای لازم و مناسب برای بهبود شرایط آن ها تنظیم گردند.

منابع:

احمدیان،م.ع. و دیگران. (1394).نقش سرمایه اجتماعی در عملکرد تعاونی ها). مطالعه موردی دهستان بالا ولایت شهرستان کاشمر. مجله علوم جغرافیایی. شماره 22. صص: 14-1.

شهبازی، ا. (1384).فلسفه وجودی تعاون: هدف، وسیله، و یا هر دو؟. کنفرانس تعاون، اشتغال و توسعه. صص: 23-1.

مهری،ک و دیگران. (1395).مطالعه موانع توسعه تعاونی های مرزنشینان،کشاورزی، مسکن و مصرف آموزش وپرورش و اعتبار به اتکای روش تحلیل مضمون. فرایند مدیریت توسعه. شماره 3. صص: 150-123.